دسته
ضص
تبيان
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 15603
تعداد نوشته ها : 16
تعداد نظرات : 1
Rss
طراح قالب
موسسه تبیان

زمانی مردم براساس یک الگوی صحیح،مصرف خواهند کردکه آن الگودر باورهای فرهنگی مردم نهادینه شده باشد،به همین دلیل دربسیاری ازکشورها درمقاطع ابتدایی وراهنمایی دانش آموزان را بامولفه های مختلف الگوی مصرف آشنا می کنند.
یکی از اساتیددانشگاه که سابقه ی تدریس درخارج کشوررانیزدارددراین باره می گوید:درکتابهای درسی بسیاری ازکشورها ،موضوعی تحت عنوان"پیمان بامملکت جامعه،خانواده وخودافرادی مطرح می شودکه دراین پیمان،افراد متعهد می شوندکه ازمنابع وامکانات کشوربه درستی استفاده کنند.به عنوان مثال درکشورهندوستان به دانش آموزان یاد داده می شودکه درصد قابل توجهی از مردم آن کشور زیرخط فقرزندگی می کنند.بنابراین آنان بایددرمصرف موادغذایی وانرژی دقت کافی داشته باشند.درنتیجه دانش آموزان درجریان تحصیل به این باورمی رسندکه بسیاری منابع انرژی غیرقابل برگشت است ودرمصرف آنها بایدنهایت دقت راداشته باشند.حتی آنان می آموزند که چگونه درامرتفریح وبازی ها صرفه جویی کنندوبه این باور میرسندکه زمان هدررفته درتفریحات غیرقابل برگشت است واین که دانش آموزان یاد بگیرندکه کار راعبادت بدانند.همه شواهد در دنیا نشان می دهدکه فرهنگ درست مصرف کردن بایدازهمان ابتدابه دانش آموزان آموخته شودتا سرمایه های ملی یرای نسلهای آینده یک جامعه ذخیره شود.لذا باید دانش آموزان از مقاطع ابتدایی وراهنمایی با الگوی درست آشنا شوند تاازطریق فراینداجتماعی شدن وفرهنگ پذیری یادبگیرندکه میزوصندلی وامکانات مدرسه سرمایه های ملی یک کشورمحسوب می شوندوباید از آنها به درستی محافظت کردچون بدون تردیدهرچه این آموزش هاراجدی بگیریم بهتر ازثروت های ملی صیانت خواهیم کرد.بنابراین باید ازهمان کودکی دانش آموزان راباالگوهای مصرف صحیح آشنا کنیم تا ازهدر رفتن ثروت های ملی جلوگیری نماییم.

امام صادق (ع) فرمود : اسراف آنستکه که انسان ؛ مالش را از بین ببرد و به بدنش صدمه بزند ((مثل سیگار کشیدن)) عرض شد پس اقتار چیست ؟ فرمود : اینست که غذایت نان و نمک باشد در صورتیکه قدرت داری غذای مناسب تری بخوری. مجموعه الاخبار باب171 حدیث1

امام صادق (ع) فرمود : کسی که آبی را از نهر فرات برای خوردن بردارد و بعد از نوشیدن ، زیادی آنرا بیرون بریزد اسراف کرده است. مجموعه الاخبارباب 171حدیث 3

امام صادق (ع) فرمود : پائین ترین مرتبه اسراف عبارتست از : 1- دور ریختن آبیکه از آشامیدن اضافه آمده است .2-اینکه لباس کار و لباس بیرونی،یکی باشد.3-به دور انداختن هستۀ خرما پس از خوردن خرما((چون از هسته خرما مادۀ غذایی برای شتران تهیه می شد)) . وسائل الشیعه جلد 2 باب28صفحه 384

نقل شده که امام صادق (ع) مشاهده کرد سیبی را نیم خورده و از خانه بیرون انداخته اند ، خشمگین شد و فرمود : اگر شما سیر هستید خیلی از مردم گرسنه اند خوب بود آنرا به نیازمندیش می دادید. مجموعه الاخبارباب171 حدیث 4

از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود : من هرگاه چیز کمی هم در سفره می افتد آنرا برمی دارم و این کار باعث تعجب خادم می شود و خادم می خندد. مجموعه الاخبارباب171حدیث7

امیر مؤمنان (ع) فرمود : آنچه را که از سفره افتاده بردارید و بخورید،زیرا آن دوای هر دردیست که خدا بخواهد آنرا التیام بخشد برای کسی که به نیّت شفاء بخورد. مجموعه الاخبارباب171حدیث9 ، به نقل از نهج البلاغه.

پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود : کسی که جستجو کند وآنچه از سفره افتاده بردارد وبخورد ، فقر و تنگدستی از خودش و اولادش تا هفت پشت رخت بر می بندد. مجموعه الاخبارباب171حدیث8

امام صادق(ع)فرمود : اسراف کننده را سه نشانه است : چیزهائی که می خرد و می پوشد و می خورد که در شآن او نیست. تفسیر نور الثقلین جلد1 صفحه 772

امام صادق(ع) فرمود : انسان مؤمن اسراف و زیاده روی نمی کند بلکه میانه روی را پیشۀ خود می سازد. مجموعه الاخبارباب30حدیث1

روایت شده است پیامبر گرامی وقتی خرما می خوردند هسته آنرا به گوسفند می دادند. مجموعه الاخبارباب171 حدیث5

از عامر بن جذاعه نقل شده است که گفت : مردی آمد خدمت امام صادق (ع) حضرت به او فرمود : تقوای الهی پیشه کن،اسراف نکن و بر خود هم سخت مگیر و میانه روی مایۀ استواری است،تبذیر همان اسراف است که خداوند دربارۀ آن فرموده : تبذیر وزیاده روی نکن.( سوره اسراء ) تفسیر نورالثقلین جلد 2صفحه 56

امام حسن عسگری (ع) به محمد بن حمزه نامه ای نوشته او را به ثروت وبی نیازی مژده داده وبه او فرموده : برتو باد به میانه روی و پرهیز از اسراف زیرا اسراف از کارهای شیطانی است. غررالحکم جلد 4 صفحه 34 حدیث 5188

امام صادق (ع) به عبید فرمود : اسراف و زیاده روی باعث فقروتنگدستی می گردد و میانه روی موجب ثروت و بی نیازی می شود. وسائل الشیعه جلد15صفحه 258

از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود : میانه روی را خداوند متعال دوست دارد و اسراف و زیاده روی مورد خشم اوست حتی اگر اسراف در انداختن هسته خرمایی باشد که قابل مصرف است یا زیادی آبی که خورده شده باشد. تحف العقول صفحه 301

امام موسی بن جعفر (ع) فرمودند : کسی که در زندگی میانه روی و قناعت ورزد نعمت او باقی می ماند و آنکه با ریخت و پاش و اسراف زندگی کند نعمتش از بین می رود. تحف العقول صفحه 301

امام باقر(ع) به فرزندش امام صادق (ع) فرمود : برتو باد به انجام کار خیری که وسط دو کار بد قرار گرفته و آن دو را از بین می برد،امام صادق سئوال کرد ، چگونه چنین چیزی ممکن است،امام فرمود: همانطور که قرآن ( سوره فرقان ) می گوید مؤمنین کسانی هستند که وقتی انفاق می کنند زیاده روی و سختگیری نمی کنند ( بنابراین اسراف و سختگیری هر دو گناه است و حدّ وسط آن میانه روی حسنه است بر تو باد به آن حسنه که بین آن دو گناه است ) . تفسیر نو رالثقلین جلد 4 صفحه 27

ابن میمون گفت شنیدم که امام صادق (ع) فرمود : هر کسی که در زندگی خود میانه رو باشد من ضمانت می کنم او را که هرگز تهی دست نشود. خصال صدوق باب الواحد حدیث32

امام علی (ع) فرمود : اعتدال در خرج کردن (( میانه روی )) موجب فراوانی مال و ثروت و اسراف باعث تباهی و نابودی است. وسائل الشیعه جلد 15صفحه 258

پیامبرگرامی اسلام (ص) فرمود : سه چیز باعث نجات و رستگاری است و در مورد سومی خاطر نشان ساخت ؛ رعایت اعتدال در حال فقر و توانگریست. وسائل الشیعه جلد 15صفحه 258

پیامبراکرم (ص) فرمود : کسی که در زندگی میانه روی را رعایت نماید خداوند او راروزی می دهد و کسی که اسراف و زیاده روی کند او رامحروم می سازد. وسائل الشیعه جلد 15 صفحه 258

امیر مؤمنان علی (ع) فرمود : اسراف و زیاده روی فراوانی را نابود می سازد. میزان الحکمه جلد 4باب اسراف حدیث8481

امام صادق (ع) فرمود : همانا اسراف با کمی برکت ، همراه است. ( اسراف برکت را کم میکند ) وسائل الشیعه جلد 15 صفحه 261

امام علی (ع) فرمود : زیاده روی مقدمه فقر و تنگدستی است. میزان الحکمه جلد 1 حدیث1659

علی (ع) فرمود : زیاده روی همراه با تنگدستی است. میزان الحکمه جلد 1 حدیث1660

علی (ع) فرمود : کسی که به زیاده روی افتخار کند ، با تنگدستی خوار و زبون می گردد. میزان الحکمه جلد 1 حدیث1661

امام کاظم (ع) فرمود : خداوند قیل و قال ، ضایع کردن مال و زیاده روی در سئوال را دشمن می دارد. قصار الجمل صفحه 305

امام علی (ع) فرمود : بخشش های بی جای مال و ثروت ، اسراف و زیاده روی محسوب می شود و بخشندۀ آن را در دنیا بالا می برد و در آخرت او را در پائین می آورد،او رادر بین مردم بزرگ جلوه می دهد ، و نزد خدا خوار و سبک می کند. نهج البلاغه خطبۀ126

پیامبر گرامی (ص) فرمود : اسراف فقر و تنگدستی می آورد. مجموعه الاخبار باب171 حدیث 6

امیرالمؤمنین (ع) فرمود : زیاده روی و اسراف را ترک کن زیرا بخشش اسراف کار مورد ستایش نیست و تنگدستی او هم مورد ترحم واقع نمی شود. بحار الانوار جلد 50صفحه 292 حدیث 66

امیر المؤمنان (علی) فرمود : سخاوتمند باش ولی هرگز اسراف و زیاده روی مکن و ثروت خود را بر اساس اندازه گیری صحیح خرج کن و هیچوقت سختگیر نباش. نهج البلاغه کلمات قصار شماره33

امام کاظم (ع) در وصیت خود به هشام فرمودند : یکی از لشگریان عقل میانه روی و یکی از لشگریان جهل زیاده روی است. تحف العقول صفحه 300

امام حسن عسگری (ع) فرمود : سخاوت اندازه ای دارد،چنانچه از آن بگذرد ، اسراف محسوب می شود. بحار الانوار جلد 78 صفحه 277

از علی بن الحسین (ع) است که فرمود : خداوندا بر محمّد و آل او درود فرست و مرا از اسراف و زیاده روی محافظت فرما. صحیفه السجادیه ((دعا30))

امام علی (ع) فرمود : وای بر اسراف کار که چه قدر از مصلحت خویش و رسیدگی به کار خود دور است. میزان الحکمه جلد 4 باب اسراف حدیث1

از پیامبر گرامی (ص) نقل شده که به علی (ع) فرمود : چهارچیز هدر می رود:1-خوردن بعد از سیری2-روشن کردن چراغ در مهتاب((و جائیکه روشن است))3-زراعت در زمینی که شوره زار است4-نیکی کردن به کسی که لایق آن نیست. من لایحضره الفقیه جلد 4 صفحه 352.373 باب النوادر

امام صادق (ع) فرمود : کسیکه مالی را در غیر طاعت پروردگار بذل و بخشش نماید،اسرافکار است و هرکسی که در راه خیر مصرف کند میانه روی کرده است. بحار الانوار جلد 75 صفحه 302

در تفسیر علیّ بن ابراهیم قمی و در روایت ابی الجارود از امام باقر(ع)نقل شده که حضرت در مورد آیه((والّذین اذا انفقوالم یسرفوا ولم یقتروا)) ( سوره فرقان ) فرمودند : بخشش در راه معصیت و بنا حق ، اسراف است. تفسیر نور الثقلین جلد 4 صفحه 67

امام باقر (ع) فرمود : اسراف کنندگان کسانی هستند که محرمات (( گناهان )) را جایز می شمارند و دست به خونریزی می زنند. میزان الحکمه جلد 4حدیث8491

امام حسن عسگری (ع) فرموده است : جود و سخا اندازه ای دارد که اگر از آن تجاوز کند اسراف میشود ، احتیاط و محکم کاری اندازه ای دارد که اگر از حدش فزونتر شد ترس خواهد بود ، صرفه جویی و اعتدال در صرف مال اندازه ای دارد که اگر از آن بیشتر شود بخل است و شجاعت و دلیری اندازه ای دارد که اگر از حدش بگذرد تهور و بی باکی خواهد بود. الحدیث جلد 1 ص 78


 میانه روی لشگر عقل ؛
« امام کاظم (ع) : در وصیت نامه ای به هشام فرمودند:در یکی از لشگریان عقل میانه روی و یکی از لشگریان جهل زیاده روی است.»

 بخشش وترحم اسراف کار هم مذموم است :
« حضرت امیر (ع) : زیاده روی و اسراف مکن زیرا بخشش ( اسراف کار مورد ستایش نیست و تنگدستی او هم مورد ترحم واقع نمی شود»

 میانه روی باعث پایداری نعمت می شود :
« امام موسی بن جعفر (ع) : به کسی که در زندگی میانه روی و قناعت کند نعمت او باقی می ماند و آنکه با تبذیر و اسراف زندگی کند ، نعمتش از بین می رود »6

 زیاده از حد اسراف است :
« امیرالمؤ منین (ع) : هر چیزی بیشتر از اقتصاد ( میانه روی ) اسراف است »7
علاوه بر این در سخنان گوهر بار ائمه و ائلیاء الهی (ع) اسراف و زیاده روی به عنوان عوامل تباهی مال و ثروت و از بین رفتن برکت و مقدمه و زمینه فقر و تنگدستی یاد شده است.

قناعت فضیلت بزرگان :
در کنار بحث اسراف که همواره در اسلام مورد مذمت قرار گرفته مسئله قناعت از جمله ی خصلت ها و ویژگی های ارزشمند برای یک مسلمان بشمار می رود، و همواره مورد توجه اسلام و اولیاء دین قرار گرفته است. در فرهنگ اسلامی صفت قناعت از جمله صفات فاضله و اخلاق حسنه و از آن بعنوان وسیله ای که سعادت ابدی آدمی را به دنبال داشته است بی تردید جای گرفتن قناعت در فرهنگ اسلامی و ترویج آن توسط بزرگان اهل فن صرف نظر از جایگاه علمی و تأثیرات شگرفی که در زندگی آدم ها دارد موضوعی کاملاً تثبیت یافته ی تجربی است که آدمی همواره عدم رعایت آن را از دست دادن فرصت ها و داشته های خویش به تلخی تجربه نموده است.
این تجربه آن زمانی تلختر و کشنده است که آسیب زدگی اجتماع و زندگی مردمان بعلت قناعت ناپذیری و گرایش به اسراف و تبذیر باشد.

امام باقر (ع) می فرماید :
« هر که قناعت کند به آنچه که خدا به او می دهد، غنی ترین مردم است ».
در بسیاری از کتب اخلاقی خو گیری نفس انسان با صفات برجسته اخلاقی نقطه آغاز حرکت انسانی به سمت کمال حقیقی آسمانی بشمار می آید.
از جمله این صفات برجسته، قناعت پذیری و قانع بودن به موهبت های خداوند ی است. در حقیقت علمای اخلاق در کنار بیان فضیلت های قناعت ، روش های تحصیل این صفت پسندیده مورد بحث و بررسی دقیق قرار داده اند و به صورت مفصل به این امر پرداخته اند.
بر این اساس در می یابیم که در آموزه های دینی ما علاوه بر اینکه مسئله قناعت و صرفه جویی یک مسئله تأثیر گذار در جامعه به حساب می آید به ابعاد اجتماعی آن نیز پرداخته شده و بعنوان یک فضیلت همواره مورد تشویق قرار گرفته است.
به هم پیوستگی اجتماع و اثر پذیری تغیرات زندگی مردم بر یکدیگر و ضرورت ، گریز از آسیب های طبیعی و غیر طبیعی و نیز در نظر گرفتن نیاز های روز مره و آینده زندگی نیاز آدمی را به رعایت فرهنگ قناعت صد چندان می کند.
صرفه جویی و قناعت در ابیات و هنر ایرانی :
ادباء ، شعرا، هنرمندان ایرانی در طول تاریخ به لحاظ دغدغه های فراوان از پیامد های اسراف سخنان فراوانی را در این زمینه به یادگار گذاشته اند. سعدی شاعر شیرین سخن ایران در کتاب بوستان سعدی از بدی اسراف و تشویق به صرفه جویی چنین آورده است.
چو کم خوردن طبیعت را .

 

کتاب بوستان سعدی از بدی اسراف و تشویق به صرفه جویی چنین آورده است.

چو کم خوردن طبیعت شد کسی را
چو سختی پیش آید سهل گیرد
وگر تن پرورست اندر فراخی
چو تنگی بیند از سختی بمیرد
یا اینکه می گوید:
ای قناعت، توانگرم گردان
که ورای تو هیچ نعمت نیست
 

سقراط : یک زندگی مطالعه نشده ،ارزش زیستن ندارد...

ژاک دوال : اگر می خواهی بنده کسی نشوی ،بنده هیچ چیز مشو...

با ولخرجی تنها مال نمی رود ، زمان ارزشش فراتر است ، و آن هم نابود می شود . اُرد بزرگ

هیچ پیر جهان دیده ای منکر برآیند زهرآلود ، دارایی حرام در زندگی آدمی نیست . اُرد بزرگ

دکتر علی شریعتی
وقتی کبوتری شروع به معاشرت با کلاغ ها می کند پرهایش سفید می ماند، ولی قلبش سیاه می شود . دوست داشتن کسی که لایق دوست داشتن نیست اسراف محبت است



ویکتور هوگو:بدیهای اجتماع به دست ما ساخته شده است و به جای ناله جای آن دارد که درصدد رفع آن برآئیم

گوته:کسی شایسته آزادی است که هرروز بتواند به هوسهای خود چیره شود

X